Historia złota – jak powstało i czy można je produkować?

Historia złota, tego fascynującego i cennego kruszcu, jest tak stara jak sama cywilizacja. Złoto, nieustannie budzące pożądanie przez swoją wyjątkową wartość finansową i unikalną barwę, nie może być wyprodukowane sztucznie. Dostępne zasoby złota na ziemi, wydobywane z żył kwarcowych, złóż rud miedzi oraz innych miejsc, są ograniczone i sukcesywnie się zmniejszają. Jego obecność na Ziemi zawdzięczamy procesom kosmicznym, takim jak zderzenia gwiazd neutronowych, które doprowadziły do powstania ciężkich pierwiastków, w tym złota. W tym artykule zagłębiamy się w historię złota, eksplorując, jak powstał ten najbardziej ceniony metal na Ziemi i dlaczego jego wydobycie jest tak ważne dla ekonomii światowej.

OBEJRZYJ WIDEO

Jak powstało złoto?

Skąd wzięło się złoto? Tajemnica pochodzenia tego cennego kruszcu leży w gwiazdach, które, poddane ekstremalnym reakcjom termojądrowym, eksplodują, tworząc supernowe. W efekcie wybuchu w przestrzeni kosmicznej powstaje obłok gazu i pyłu, będący pozostałością po eksplozji. Zawarte w nim pierwiastki żelaza stopniowo zwiększają swoją masę przeobrażając się w metale szlachetne, takie jak platyna czy właśnie złoto. Jak ten cenny kruszec znalazł się na powierzchni ziemi? Uważa się, że obecne w skorupie ziemskiej i niższych warstwach ziemi złoto pochodzi z mającego miejsce niedługo po uformowaniu się planety Wielkiego Bombardowania. W jego wyniku, meteoryty bogate w złoto i inne metale szlachetne zderzały się z naszą planetą. Obecność złota na Ziemi, zarówno w skorupie ziemskiej, jak i w głębszych warstwach, ma pozaziemskie pochodzenie. Jest kruszcem przybyłym tu miliony lat temu z przestrzeni kosmicznej.

Czy można produkować złoto?

Już w średniowieczu ludzkość usiłowała odkryć sekret tworzenia złota. Alchemicy próbowali stworzyć przepis na pozyskiwanie złota, a do jego wytworzenia wykorzystywali wówczas ciężkie pierwiastki, chociażby ołów oraz rtęć. Dziś wiemy jednak, że ich aspiracje do odkrycia jak powstaje czyste złoto i sama produkcja złota były niemożliwe do zrealizowania. Współczesna nauka i postęp technologiczny umożliwiły opatentowanie realnego sposobu na wytworzenie złotego kruszcu. Teoretycznie istnieje metoda na produkcję złota przez transmutację pierwiastków chemicznych. Kluczem do tego procesu jest wykorzystanie akceleratora cząstek, umożliwiającego prowadzenie skomplikowanych reakcji jądrowych. Mimo to, praktyczne wytworzenie złota w ten sposób pozostaje wyjątkowo kosztowne i czasochłonne, co sprawia, że jest to metoda daleka od bycia ekonomicznie opłacalną.

Czytaj więcej: 8 sposobów jak rozpoznać złoto

Gdzie występuje złoto?

Znaczne złoża złota, jeśli nie większość złota znajdują się w jądrze ziemskim, gdzie trafiło ono jeszcze w procesie formowania się naszej planety, opadając razem z pozostałymi metalami ciężkimi. Naukowcy twierdzą, że ilość metali szlachetnych zgromadzonych wewnątrz Ziemi pozwoliłaby na jej przykrycie 4 metrową warstwą. Ich wydobycie pozostaje jednak niemożliwym, co zmusza do poszukiwań chociażby w oceanach. Przyjmuje się, że gromadzą one nawet 20 milionów ton złota rozcieńczonego w wodzie, tym samym czyniąc ten sposób wydobycia niezwykle kosztownym, ze względu na małą koncentrację pierwiastka. Złoża złota, które ludzkość może wydobywać, znajdują się w skorupie ziemskiej, ale ich eksploatacja przez lata prowadzi do coraz większej trudności w dostępie do tego kruszcu, co sukcesywnie podnosi koszty wydobycia. To z kolei bezpośrednio przekłada się na wzrost ceny uncji złota, obserwowany na przestrzeni ostatnich lat.

Najwięksi wydobywcy złota

Światowe wydobycie złota na szeroką skalę rozpoczęło się już w XIX wieku, kiedy to świat ogarnęła gorączka złota, najpierw w Stanach Zjednoczonych, a następnie eksploatowano rudy złota w Australii. Z biegiem lat, coraz więcej państw zaczęło angażować się w przemysł wydobywczy tego cennego kruszcu. Dziś, liczba krajów produkujących złoto jest znacznie większa, a przemysł ten rozprzestrzenił się na cały świat. W 2022 roku globalna podaż złota wyniosła 4.755,3 ton i była o 1% wyższa niż w poprzednim roku - podała w raporcie Światowa Rada Złota. Z tego na kopalnie wydobywające złoto przypadło 3 626,6 ton a z recyklingu złomu odzyskano 1 140,6 ton szlachetnego metalu. Pierwsza dziesiątka krajów producentów odpowiada za 55% globalnej produkcji złota. W poniższym zestawieniu prezentujemy ranking czołowych producentów królewskiego metalu w 2022 roku opublikowany przez Światową Radę Złota (World Gold Council).

Chiny

Ranking państw będących największymi wydobywcami złota na świecie w 2022 roku otwierają Chiny z ilością 375 ton, zatem 10% światowej podaży.

Rosja

Drugą pozycję pod względem ilości wydobytego złota zajęła Rosja z udziałem 324,7 ton.

Australia

Niewiele mniej, bo aż 313,9 ton złota wydobyto w 2022 roku w Australii.

Kanada

W kraju „Liścia Klonowego” wydobyto w 2022 roku 194,5 ton królewskiego metalu.

Stany Zjednoczone

Wydobycie w 2022  roku w USA wyniosło 172,7 ton złota.

Ghana

Liliderem pod względem ilości wydobytego złota w Afryce w 2022 roku była Ghana, rejestrując 127 ton surowca.

Peru

Jedynym Państwem z Ameryki Południowej w czołowej dziesiątce jest Peru z ilością 125,7 ton wydobytego złota.

Czytaj więcej: Historia systemów monetarnych